سرمایه­ گذار خطرپذیر یا VC که مخفف Venture Capital است، به معنی حمایت مالی شرکت ها و کسب و کارهای نوپای نوآور در دنیاست. در این شیوه، سرمایه‌گذار به نوعی با کسب و کارِ نوپا (استارتاپ) شریک می‌شود و علاوه بر اثرگذاری بر مسائل مالی و سرمایه‌گذاری، در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و بازاریابی آن نیز مشارکت دارد. این شیوه‌ی سرمایه‌گذاری از جمله سرمایه‌گذاری‌های موفق به شمار می‌آید، به همین دلیل در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه توجه زیادی به سرمایه گذار خطرپذیر شده است.

 

سرمایه گذار خطر‌پذیر، با مدیریت فعالانه و برنامه‌ریزی در توسعه مدل‌های راهبردی، در کسب و کار هدف و ارزش افزوده و افزایش قیمت سهام این شرکت ها نقش مهمی ایفا می‌کند. در واقع شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر یک شرکت متخصص در امور مالی و سرمایه گذاری است که در شرکت های رو به رشد و غالبا دانش بنیان سرمایه گذاری می کند.

 

ويژگي‌های سرمايه گذاری خطرپذیر (VC)

 

• ارزش ريالي دانش فني طرح، محاسبه و به صورت مستقيم يا غيرمستقيم در مشاركت اعمال مي گردد.
• تيم كارآفرين و صندوق، به نسبت سهم الشركه در سود و زيان حاصل از طرح شريك خواهند بود.
• اولويت سرمايه گذاري با شركتهاي نوپا و با سرمايه اوليه كم مي باشد.
• قبل از انجام سرمايه گذاري، استراتژي خروج و حدود زماني آن از طرح مشخص مي گردد.
• سرمايه گذار خطرپذیر در طول دوره سرمايه گذاري به اندازه سهام خود، بر فعاليتهاي اجرائي نظارت كامل خواهد داشت.
• سرمايه گذار خطرپذیر در طول دوره سرمايه گذاري در صورت نياز مشاوره هايي در زمينه هاي گوناگون نظير مباحث مالي، حقوقي، مديريتي و غيره ارائه مي دهد.
• در طول دوره سرمايه گذاري، سرمايه گذار خطرپذیر به هيچ عنوان دانش فني طرح را افشا نخواهد نمود.

 

مراحل سرمایه‌گذاری خطرپذیر

 

سرمایه‌گذاری خطرپذیر شامل سه مرحله زیر است :

• مرحله بررسی و ارزیابی کسب و کار نوپا و انعقاد قرارداد

در این مرحله طرح پیشنهادی شرکت نوپا را از نظر مالی، بازار، بلوغ محصول، سودآوری، ریسک‌ها، نقدشوندگی طرح، ویژگی‌های تیم کارآفرین ارزیابی نموده و پس از بررسی، قراردادی فیما بین طرفین منعقد می‌گردد.

• مرحله مشارکت

در این مرحله نیز طرفین وظایف تعیین شده خود را به انجام می‌رسانند. کارآفرین به تولید محصول یا خدمت مورد مشارکت می‌پردازد و سرمایه‌گذار نیز علاوه بر آوردن سرمایه، مشاوره‌های مدیریتی و مالی ارائه داده و شبکه متخصصان و مشتریان خود را در اختیار شرکت جدید قرار می‌دهد.

• مرحله پایانی و خروج

 

در این مرحله که خروج از مشارکت است، معمولا مطابق آنچه در قرارداد به‌عنوان استراتژی خروج تعیین شده‌ سود و زیان هر طرف تعیین می‌شود. خروج سرمایه‌گذار خطرپذیر معمولا به‌صورت عرضه عمومی اولیه آن در بازار بورس یا فروش سهم خود به سرمایه‌گذاری جدید می‏باشد.

 

شرکت‌های VC چگونه عمل می‌کنند؟

 

شرکت‌های زیادی وجود دارند که به سرمایه‌گذاری خطرپذیر اقدام می‌کنند و این کار را به شیوه‌های مختلفی انجام می‌دهند. اولین کاری که یک سرمایه‌گذار خطرپذیر انجام می‌دهد جذب «بودجه» است، یعنی، پولی که بتواند از آن برای سرمایه‌گذاری در کسب و کار نوپا استفاده کند. به عبارت دیگر، در مرحله اول درست مثل یک استارتاپ، سرمایه جذب می‌کنند.

 

وقتی سرمایه‌گذار خطرپذیر در شرکتی سرمایه‌گذاری می‌کند، در حقیقت بخشی از مالکیت آن شرکت را در ازای مبلغی مشخص بدست می‌آورد. این مبلغ بسته به عمر شرکت و نوع کار آن می‌تواند بسیار متفاوت باشد. اما در هر صورت،‌ این سرمایه‌گذاری مشخصا با هدف دستیابی به سود انجام می‌شود.

 

تاریخچه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در دنیا

 

مرکز اصلی سرمایه‌گذاری خطرپذیر در دنیا آمریکا بوده و این مکان همواره در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در دنیا حرف اول را می‌زند. بعنوان مثال در سال ۲۰۱۴ در آمریکا، تعداد قراردادهای منعقد شده سرمایه‌گذاری خطرپذیر حدود ۵۱۰۰ قرارداد با مجموع مبلغ بیش از ۵۹ میلیارد دلار بوده‌است. پس از آمریکا، کشورهای کانادا، انگلستان، ژاپن و سنگاپور برترین بوده اند.